About - OMBEiK

About

Ośrodek Multimodalnych Badań Edukacyjnych i Kulturowych WP UJ to jednostka naukowa prowadząca badania w zakresie form kształcenia kulturowego oraz nowych technologii w edukacji polonistycznej. W ramach OMBEiK funkcjonują obecnie trzy sekcje badawcze: Międzyliteratura, Heritage_lab oraz Polonistyczny_MindTech. Obejmują one kolejno zagadnienia z zakresu literturoznawstwa, kulturoznawstwa oraz dydaktyki szkolnej i akademickiej. Prowadzone przez nasz zespół badania łączą więc dwie niezwykle ważne drogi rozwoju współczesnej edukacji polonistycznej: aspekt kulturowy z aspektem technologicznym.

Jednym z podstawowych celów OMBEiK jest też wypracowywanie podstaw teoretycznych dla innowacyjnych form nauczania, przystosowanych do wymagań zmediatyzowanego społeczeństwa informacyjnego. Obszar badań w tym zakresie obejmuje edukację kulturową, filozofię edukacji, w tym m.in. new literacies.

Do zadań zespołu Ośrodka należy również prowadzenie działalności dydaktycznej oraz popularyzatorskiej, uwzględniającej transformację środowiska kulturowego człowieka w dobie technoscience. W ramach @gory Ośrodek organizuje dyskusje i seminaria, będące przestrzenią spotkań dla badaczy, studentów, nauczycieli. Służą one promowaniu świadomej edukacji literacko-kulturowej i humanistyczno-cyfrowej w kontekście tak krajowego, jak i zagranicznego rozwoju studiów polonistycznych. OMBEiK stawia sobie za cel promowanie nowatorskich, polskich rozwiązań i strategii edukacyjnych w centrach naukowych na świecie.

History

OMBEiK działa na Wydziale Polonistyki UJ od roku akademickiego 2021/22, kontynuując i dopełniając badania oraz inicjatywy realizowane uprzednio przez Pracownię Multimodalnych Strategii Edukacyjnych (PMSE).

Pracownia założona została w 2015 roku, jej pomysłodawcami i twórcami byli prof. dr hab. Anna Pilch, dr hab. Sebastian Borowicz oraz dr hab. Joanna Hobot-Marcinek, prof. UJ, która została kierownikiem nowopowołanej placówki. W roku akademickim 2016/2017 obowiązki kierownika pełniła dr Marta Rusek.

Powstanie Pracowni było odpowiedzią na stojące przed edukacją polonistyczną wyzwania, będące konsekwencją przemian cywilizacyjnych, kulturowych oraz społecznych. Wpisana w jej nazwę koncepcja multimodalności pozwoliła skoncentrować się na holistycznym modelu edukacji polonistycznej, uwzględniającym niezbędną we współczesnych realiach kształcenia różnorodność sposobów, strategii i metod organizacji procesu dydaktycznego.

Pracownia pełniła funkcję forum dyskusyjnego dla badaczy i praktyków metodologii nauczania. W ramach jej działalności organizowano spotkania, warsztaty, panele dyskusyjne, konferencje, w których brali udział przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, dydaktycy z kraju i zza granicy, muzealnicy oraz doktoranci i studenci. Przez cały okres istnienia jednostki Pracownicy PMSE redagowali serie wydawnicze WUJ Narracje w eduk@cji (prof. dr hab. Anna Pilch, dr Marta Rusek, dr Anna Włodarczyk) oraz Figurae (dr hab. Sebastian Borowicz, dr hab. Joanna Hobot-Marcinek, prof. UJ).

W bogatej działalności Pracowni na uwagę zasługują zwłaszcza:

dyskusje panelowe, poświęcone filozofii edukacji oraz współczesnym polskim i zagranicznym koncepcjom dydaktycznym;
promocje kolejnych tomów dwóch serii wydawniczych Narracje w eduk@cji oraz Figurae;
cykle spotkań, dotyczące wymiany doświadczeń edukacyjnych badaczy, nauczycieli i muzealników;
wykłady i warsztaty pt. Jak uczyć o…?, podejmujące problematykę interdyscyplinarnego wymiaru edukacji polonistycznej i współczesnych stojących przed nią zadań.

Anna Pilch

Prof. dr hab. Anna Pilch (1952 – 2021) literaturoznawczyni, filmoznawczyni, dydaktyk literatury była wieloletnim kierownikiem Katedry Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej różnorodne zainteresowania naukowe sytuowały się na pograniczu historii literatury XX wieku, teorii literatury, filmoznawstwa, estetyki, historii malarstwa oraz dydaktyki przedmiotowej. Interdyscyplinarny, a zarazem niezwykle spoisty dorobek Anny Pilch obejmuje prace poświęcone modelom poznawania i interpretacji utworów literackich oraz dzieł malarskich na wszystkich etapach edukacji polonistycznej od szkolnej po uniwersytecką.

Drogę naukową Anny Pilch doskonale charakteryzuje obierana przez nią tematyka kolejnych dysertacji naukowych i książek. Swoją rozprawę doktorską poświęciła przybliżeniu poglądów zapoznanej wówczas krytyczki Stefanii Zahorskiej. Pokłosiem tej pracy była książka zatytułowała Symbolika form i kolorów. O krytyce artystycznej Stefanii Zahorskiej. Jak przyznawała sama prof. Pilch, to właśnie Zahorska rozwinęła w niej uważność patrzenia oraz odwagę łączenia różnych pól refleksji.

Pionierski charakter miała także jej książka habilitacyjna. W pracy Kierunki interpretacji tekstu poetyckiego. Literaturoznawstwo i dydaktyka Anna Pilch pokazała, jak najnowsze prądy teoretycznoliterackie (hermeneutyka, intertekstualizm, dekonstrukcja) mogą inspirować dydaktykę przedmiotową, wpływając na sposób odczytywania liryki. Z kolei monografia Formy wyobraźni. Poeci współcześni przed obrazami wielkich mistrzów przyniosła refleksję na temat relacji poezji i malarstwa, stając się podstawą do uzyskania tytułu naukowego profesora.

Bibliografia prac prof. Pilch obejmuje książki autorskie, współredagowane tomy oraz liczne artykuły w monografiach i czasopismach. Oddziaływanie naukowe prof. Anny Pilch było wielokierunkowe. Inspirowała i inicjowała różne działania. Stworzyła i objęła opieką serię Narracje w eduk@cji, publikowaną przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. We wspomnianej serii ukazały się m.in. jej autorska monografia O literaturze sztuce i dydaktyce. Dialogi dawne i nowe, a także współredagowane przez nią tomy: Nowoczesność w polonistycznej eduk@cji. Pytania, problemy, perspektywy, Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, Granit i tęcza. Dzieła i osobowość Józefa Czapskiego, Współczesny museion. Edukacja kulturowa z perspektywy uniwersytetu, muzeum i szkoły.

Droga zawodowa prof. Pilch związana była z Uniwersytetem Jagiellońskim, na tej uczelni zdobywała kolejne tytuły naukowe i kształciła kolejne pokolenia polonistów. Doświadczenie dydaktyczne rozwijała także poza macierzystą uczelnią. Była nauczycielką języka polskiego w X Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie, w latach 1994-1998 wykładała na Uniwersytecie w Lille (Université Charles de Gaulle – Sciences Humaines, Lettres et Arts), prowadząc tam warsztaty translatorskie oraz zajęcia z zakresu historii literatury polskiej, a w latach 2003-2006 wykłady i konwersatoria w ramach programu Socrates-Erasmus. Przez szereg lat była zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Targu.

Naukowe dzieło i osobista postawa prof. Anny Pilch wynikały z potrzeby prowadzenia rozmowy z ludźmi i tekstami kultury. Była niezwykle cenionym promotorem. Wypromowała ponad 200 magistrów i dwóch doktorów. Prowadzone przez nią seminaria magisterskie i doktoranckie (UJ, KUL) cieszyły się przez lata nieustającym zainteresowaniem studentów. Działo się tak dlatego, że prof. Anna Pilch czytanie literatury i malarstwa rozumiała jako rodzaj dialogu, bliskiej rozmowy z dziełem, której warunkiem, a może raczej zaczynem, jest radość odkrywania. W kształtowaniu takiej czytelniczej postawy wobec tekstów widziała cel dydaktyki polonistycznej i główne zadanie humanisty. Dialog był dla niej podstawą tak edukacji, jak i relacji z innymi.