u003cstrongu003eMultimodalnośću003c/strongu003e wskazuje na podstawowe obszary badań prowadzonych w OMBEiK, skupionych na wielosemiotycznym i performatywnym wymiarze edukacji humanistycznej.rnrnPojęcie multimodalności zaistniało pod koniec XX w. i zaczęło funkcjonować w dyskursie naukowym w obszarze językoznawstwa, medioznawstwa, w badaniach nad komunikacją oraz edukacją. Zdobywa ono coraz większą popularność, toteż jego granice stają się rozmyte i nieostre. Przez multimodalność zwykło się rozumieć wielokanałowy i wielokodowy przekaz informacji, łączący słowo, obraz, dźwięk czy gest, a także istotne dla nich tło komunikacyjne i kulturowe. W dobie intermedialności i rozwoju technologii cyfrowych znane od dawna zjawiska polisensoryczności, wielotrybowości otaczających człowieka komunikatów nabierają szczególnego znaczenia, stanowiąc interpretacyjne wyzwanie.rnrnBadane w kontekście edukacji humanistycznej zjawisko multimodalności ujawnia swoją dwoistą naturę. Z jednej strony bowiem, przedmiotem nauczania są teksty multimodalne, w których różnorodne systemy znakowe nie stanowią dla siebie konkurencji, lecz otwierają drogę nowym znaczeniom, dzięki potencjałowi ich rekombinacji. Z drugiej strony, sam dyskurs edukacyjny (przekaz nauczyciela, dialog nauczyciela i ucznia) jest multimodalny, czyli językowy, audiowizualny, a więc łączący różne systemy semiotyczne i środki przekazu.rnrnBadania realizowane w Ośrodku Multimodalnych Badań Edukacyjnych i Kulturowych w ramach takich inicjatyw jak Międzyliteratura, Polonistyczny_mindtech oraz Heritage_lab są odpowiedzią na postępującą multimodalizację procesu lektury. Wynika to z faktu ciągłej ewolucji samej literatury, która przestała opierać się wyłącznie na u003cemu003eliterzeu003c/emu003e, ale dzięki zaawansowanym technologiom oraz procesom mediatyzacji stała się wielozmysłowa, przestrzenna, immersyjna oraz interaktywna.rnrnNasze badania ukazują zjawisko multimodalności w nowym świetle, koncentrując się też na jego edukacyjnym potencjale. Wynika on z nakładania się horyzontów nadawcy tekstu kultury i jego odbiorców (nauczyciela i uczniów), którzy – odwołując się do swojej wiedzy, doświadczeń, bagażu kulturowego czy potrzeb, rekonstruują, a zrazem tworzą całościowy sens poznawanych dzieł. W szkolnym procesie interpretacji nauczyciele i uczniowie poszukują spójności, która nie jest prostą sumą znaczeń, lecz stanowi pochodną interakcji różnych systemów semiotycznych oraz medialnych.rnrnRównolegle podejmowane są też prace nad budową eksperymentalnego, multimodalnego modułu edukacyjnego, który mógłby stanowić podstawę dla nowych form kształcenia kulturowego oraz pomost między obszarami u003cemu003etechnoscienceu003c/emu003e a u003cemu003ehumanitas.u003c/emu003e Jednym z celów edukacji multimodalnej jest wszak wprowadzanie człowieka do bycia w wielomedialnej wspólnocie zupełnie nowego typu, do solidarnego w niej współdziałania, umiejętnego współdzielenia i wykorzystywania wiedzy z różnych dyscyplin i przedmiotów. To zaś oznacza konieczność budowania u003cstrongu003etranswersalnej umysłowościu003c/strongu003e zdolnej do płynnego przechodzenia między różnymi modalnościami, dyscyplinami, dyskursami i ostatecznie do przełamywania barier między nauką a sztuką czy między u003cemu003escienceu003c/emu003e a u003cemu003ehumanitasu003c/emu003e; umysłowości zdolnej do świadomego i krytycznego istnienia u003cemu003emiędzyu003c/emu003e i u003cemu003ewu003c/emu003e różnych światach.rnrnProwadzone w OMBEiK badania nad multimodalnością edukacyjnego przekazu odpowiadają na wyzwania współczesności, w której multimodalność należy rozpatrywać jako podstawę wszelkich form komunikacji. Odpowiedzią na przemiany współczesnego świata jest wskazanie nowych celów edukacji humanistycznej, modeli i form kształcenia, które uwzględniają polisensoryczność aktu odbioru oraz nakładanie się różnych systemów znakowych i technologizację otoczenia człowieka.rnrnu003cimg class=u0022alignnone wp-image-373u0022 src=u0022https://ombeik.polonistyka.uj.edu.pl/wp-content/uploads/2023/10/technopaideia-3.pngu0022 alt=u0022u0022 width=u0022649u0022 height=u0022768u0022 /u003ernrnu003cstrongu003ePowiązane publikacje:u003c/strongu003ernrnS. Borowicz, u003cemu003eProjekt u0026lt;paideia 2.0u0026gt;. Kształcenie humanistyczne w społeczeństwie technoscienceu003c/emu003e, [w:]u003cemu003e Lekcja POLSKI(ego). Praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wiekuu003c/emu003e, red. M. Kwiatkowska-Ratajczak, A. Gis, Wydawnictwo UAM, Poznań 2020, 325-336.rnrnS. Borowicz, u003ca href=u0022https://www.academia.edu/93533667/Literature_and_technopaideia_Toward_a_transversal_mind_in_new_educational_practicesu0022u003eu003cemu003eLiterature and technopaideia. Toward a transversal mind in new educational practicesu003c/emu003eu003c/au003e, „Computers in the Schools. Interdisciplinary Journal of Practice, Theory, and Applied Research” (2023), Special Issue: u003cemu003eArtificial Intelligence and Education (AIu0026amp;ED): Possibilities, Pedagogies and Risks.u003c/emu003ernrnS. Borowicz, u003cemu003eWprowadzenie do problematyki technologizacji kształcenia humanistycznegou003c/emu003e, w: u003cemu003eTechnopaideiau003c/emu003e. u003cemu003eZaawansowane technologie w edukacji – perspektywa humanistycznau003c/emu003e, red. S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek, Wydawnictwo UJ, Kraków 2024.rnrnS. Borowicz,u003cemu003e Szkołu003c/emu003eu003cemu003eyu003c/emu003e u003cemu003ezaawansowanych technologii wobec problemu kształtowania podmiotowości ucznia i wspólnotowych potrzeb jednostkiu003c/emu003e, w: u003cemu003eKultura solidarności w przestrzeni edukacyjnej,u003c/emu003e red. G. Tomaszewska, M. Szoska, Gdańsk 2024.rnrnJ. Hobot-Marcinek, u003cemu003eMultimodalna polonistyka w epoce technologicznego przesileniau003c/emu003e, w: u003cemu003eTechnopaideia. Zaawansowane technologie w edukacji humanistycznej, u003c/emu003ered. S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2024.rnrnM. Rusek, u003cemu003ePolonista patrzy w przyszłość…u003c/emu003e, w: u003cemu003eTechnopaideiau003c/emu003e.u003cemu003e Zaawansowane technologie w edukacji humanistycznej, u003c/emu003ered. S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2024.rnrnA. Włodarczyk, u003cemu003ePokój Vincenta van Gogha – od obrazu malarskiego do metawersu. Multimodalne inspiracje i projektyu003c/emu003e, w: u003cemu003eTechnopaideiau003c/emu003e. u003cemu003eZaawansowane technologie w edukacji – perspektywa humanistycznau003c/emu003e, red. S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2024.
